GELENEKSEL ALTIN YATIRIMI
Altın… Yüzyıllardır gerek para yerine takas amaçlı kullanılmış, gerek sanayi alanlarında gerekse sanat alanında kullanılmış ve kullanılan bir değerli metal. Yüzyılların getirmiş olduğu bazı refleksleri ve davranışları, günümüzde hala insanlar üzerinde deneyimlemekteyiz. Nedir bu refleks ve davranış? ‘Altın biriktirmek.’ Ailemizden, büyüklerimizden, dedelerimizden bu alışkanlığı alıp devam ettiriyoruz. Bu yazıyı okuyacak insanların %95’ i bu alışkanlığın varlığına onay verecektir. Çünkü aile büyükleri hatta kendileri bile ellerindeki altın miktarlarını arttırmaya bakıyorlar, yastık altına daha çok gram altın atmaya çalışıyorlar. Yüzyıllardır süregelen ve nesiller boyu aktarılan bu refleksin yansımalarını taşımaktayız. Bu aktarılan reflekslerin bizdeki karşılığı şu oluyor: “ Para değer kaybedebilir ama altın değer kaybetmez. Tek gerçek altındır.”
Peki öyle mi? Altın cidden bizi bu coğrafyada enflasyona karşı korudu mu, bundan sonra korur mu?
Bu soruya cevap vermeden önce kısaca ons altının dolar bazındaki güncel olarak 2022 performansına ve 2023 potansiyel teknik hareketlerini inceleyelim daha sonra 90’ lara kadar inerek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları olarak altın yatırımının mantıklı olup olmadığına bakalım.
2022 PERFORMANSI VE 2023 TEKNİK GÖRÜNÜMÜ
Altın 2022 yılına $1828/ons fiyat ile başlamıştı. Şubat ayının ortalarıyla beraber başlayan ralli ile fiyatı $2070/ons seviyesine kadar çıkmış daha sonraki gün ve haftalarda bir düşüş trendine girerek Ekim ayının sonlarına doğru $ 1616/ons seviyesine kadar düşmüştü. Bu düşüş sonrası Kasım ayıyla birlikte toparlanarak seneyi $1822/ons fiyat seviyesinde kapatmıştır. 2022 yılını altın yatırımcısı, ons başına yaklaşık 6 dolar zararla kapattı.
2023 yılına ise yaklaşık $1823/ons fiyat ile başlayan altın, bugün itibariyle (13 Mart 2023) $1866/ons fiyat ile işlem görüyor. Ons altın fiyatı 28 Şubat günü çok önemli bir teknik fiyat olan $1804/ons fiyatı test etti ve yukarıya doğru bir tepki vermiş görünüyor. Altın fiyatı şu dönemde $1804 ve $1918 arasında seyredecektir. Yatırımcılarının bir gözünün $1804/ons seviyesinde olması gerekir. Bu seviyenin aşağıya doğru kırılması, yeni düşüşlerin habercisi olarak yorumlanabilir.
2022’ nin başından bugüne kadar gerçekleşen fiyat hareketlerini aşağıdaki grafik üzerinden inceleyebilirsiniz.
Peki $1804/ons önemli teknik seviyesinden yükselişin sebebi ne oldu?
ABD Tarım Dışı İstihdam verileri açıklandı. Geçen ay bu veri beklenenin 2.5 katı fazla gelmişti ve bu iyi bir şey gibi gözükse de, ekonominin çarklarının çok hızlı döndüğünün, bu hızlanmanın ve beklentinin çok üzerinde işe alımların daha yüksek bir enflasyonu tetikleyeceğine ve dolayısıyla FED in daha sert şekilde faiz arttırması anlamına geliyordu. Bu nedenle piyasalara satış dalgası hakim olmuştu.
ABD TDİ verisinin bu ay beklenene paralel gelip gelmeyeceği büyük merak konusuydu. TDİ verisi bu ay da beklentinin üzerinde açıklandı fakat ücret artış oranının düşmesi ve genel işsizlik oranının artması gibi nedenlere dayanarak piyasa, “FED’ in agresif faiz arttıramayacağını” fiyatlayarak bunu satın almış oldu.
Önümüzdeki günlerde, 14 Mart tarihinde ABD-TÜFE verisi açıklanacak. Analistlerin beklentisi verinin beklentiye paralel geleceği ve bunun da altın fiyatlarına pozitif etki etmeye devam edeceği yönünde.
Şimdi tekrar ülkemize dönecek olursak :
ENFLASYON CANAVARI!
Bizim gibi gelişmekte olan ekonomilerdeki bireyler, enflasyona karşı paranın satın alma gücünü korumak için çabalamaktadır. Ülkemizde yatırım denince akla gelen ilk seçeneklerden biri altın yatırımıdır.
Altın yatırımcılarının şu soruyu kendilerine sorması gerekir : ‘Türkiye’de yapacağım altın yatırımı, içinde bulunduğumuz bu gibi enflasyonist dönemlerde alım gücümü koruyacak mı? ’
94 yılından bugüne kadar aylık altın fiyatlarını ve aylık TÜFE baz alınarak oluşturulacak bir istatistiksel modelleme ve sonrasında yapılan çeşitli testler ve analizler, bunların yorumlanmasıyla şu sonuca ulaşıyoruz : ‘ Türkiye’de altının enflasyona karşı iyi bir korunma aracı olduğu söylenemez.’
Bu çalışmayı başka ülke verileriyle, gelişmiş ekonomiye sahip ülke verileriyle tekrarladığımızda altın yatırımı o ekonomiler için makul görülebilir, enflasyonun üzerinde getiri sağlayabilir fakat ülkemiz gibi kırılgan ekonomiye sahip, yüksek enflasyonlu ülkeler için bu geçerli değildir.
NE ZAMAN ALTINA YATIRIM YAPILABİLİR?
Araştırmalar gösteriyor ki; altın yatırımı dünya genelinde özellikle para birimlerine güvenin azaldığı zamanlarda, ülkeler arası ilişkilerde sorunların yaşandığı, ülkelerde ekonomik ve siyasi karmaşaların yaşandığı, dünya üzerinde salgın hastalık, doğal afet, savaş gibi olumsuz olayların yaşandığı zamanlarda yapılmaktadır. Bu gibi makro gelişmelerde altına yatırım yapmak, kısa vadede pozitif getiri sunacaktır. Şunu da belirtmekte fayda var; ‘ben şimdiden altınımı alıp kenara koyayım, nasıl olsa her 10 senede bir kriz çıkar ve yatırımım değerlenmiş olur.’ düşüncesini hemen bırakmak gerekiyor. Siz böyle düşünerek paranızın zaman değerini öldürüyor, her geçen sene, ay , hafta… boyunca hem enflasyona karşı kaybediyorsunuz hem de bu süre içinde elinize geçecek fırsatları kaçırıyorsunuz ( fırsat maliyeti). En iyi yatırım en kısa zamanda sonuca ulaşan yatırımdır.
Enflasyonist bir ortamda tabi ki alım gücünüzü eriten bir para birimini tutmak istemeyeceksiniz. Tutmamalısınız da zaten. Burada önemli olan atadan, dededen, anneden, babadan öğrenilen bir bilgiyi, refleksi ve alışkanlığı körlemesine uygulamanın yanlış olduğunu kavramaktır. Araştırarak, öğrenerek, finansal okur-yazarlığımızı geliştirerek bizi enflasyona karşı koruyacak finansal araçların varlığının farkına varmamız şart. Aksi halde günden güne fakirleşen bir toplum olmaya devam edeceğiz.