Yıllardır kumar alışkanlıklarıyla gündeme gelen isimlerin de aralarında olduğu bir gruba yönelik başlatılan yasa dışı bahis ve kumar soruşturması gündemde.Ülkedeki kara paranın en temel kaynaklarından birisi yasa dışı bahis.Sadece İstanbul’da yasa dışı bahis ve kumardan elde edilen kara para miktarının 400 milyar lira olduğu ifade ediliyor.Böylesine büyük “karanlık” ve “ocak söndüren” sektör.Büyüteç’te, Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) uzmanlarınca yasa dışı bahis ve kumar konusunda hazırlanan özel rapordan alıntıları aktaracağım bugün.Söz konusu rapor, haklarında adli soruşturma başlatılan şüphelilerin banka hesapları incelenerek, para transferleri dikkate alınarak kişiye özel hazırlanıyor.Savcılıklar ve mahkemelerdeki adli dosyalarda kullanılıyor.
“Örgütlü ve organize yapılar”
Çok uzatmadan raporun ayrıntılarına geçeyim:
“* Ülkemizde yasadışı bahis faaliyetinin büyük kısmı internet üzerinden erişim sağlanan web siteleri üzerinden, sanal ortamda gerçekleşen eylemlerle yapılmaktadır.* Bir illegal bahis sitesinin kurulabilmesi için ilk olarak canlı bahis oynatılabilmesini sağlayan bir sistem satın alınmakta ve bu sistem siteye yüklenerek yasadışı bahis faaliyetine başlanılmaktadır.* Sonraki süreçte yasadışı bahis sitesini kuran kişi bir organizasyon oluşturmakta, sitenin ‘canlı destek sisteminden, para aracılarının hesaplarında toplanan paraları nakit şekilde toplayarak kendisine getirecek kişilere kadar’ bu sitenin büyüklüğüne göre de 10-60 kişiye kadar kişi çalıştırmaktadır. Süreç örgütlü ve organize bir şekilde yürütülmektedir.Öğrenci ve işsizlere ait banka hesapları
* Bahis oynayanların, bahis parasını yatıracakları banka hesapları olarak, öğrenci, işsiz veya asgari ücretli çalışanların hesaplarının ya da bu kişiler adına açtırılan şirketlerin hesaplarının paravan olarak kullanıldığı, hesapları kullanılan paravan şahıslara bunun karşılığında aylık belli ücretler ödendiği tespit edilmiştir.* Kullanılan çok sayıda aracı hesap sürekli olarak değiştirilmekte, bu hesaplarda biriken bahis paraları organizasyondaki şahıslar tarafından nakit olarak çekilmekte ve bu aşamadan sonra paranın kayıtlı/bankacılık sistemi üzerinden takibi de mümkün olmamaktadır.Sürekli değişen 3. kişiler
* MASAK nezdinde yapılan çalışmalar sonucunda da yasadışı bahis suçu faaliyetlerinde banka hesaplarının kullanımına yönelik olarak şu sonuçlara ulaşılmıştır:** İllegal bahis organizatörleri, bahis paralarının toplanabilmesi için kendi hesaplarını kullanmamaktadır. Bu amaçla 3. kişilerin hesapları kullanılmaktadır.** Hesapları kullanılan bu 3. kişiler, düzenli aralıklarla sık sık değiştirilmektedir.** Hesapları kullanılan bu 3 kişilerin büyük kısmının;- Gençler ve 30 yaş civarındakiler,
- Vergi mükellefiyet kaydı bulunmayan ya da ‘potansiyel mükellef’ kaydı bulunan (ev hanımı, öğrenci, asgari ücretli gibi) kişiler,
- Sigorta kaydı bulunmayan veya geçmişte kaydı olsa da hali hazırda sigortalı olarak çalışmayan ya da halen sigortalı olarak çalışsa da genellikle çok düşük ücretlerle çalışanlardan oluştuğu gözlemlenmiştir.
- Ayrıca bu kişiler adına kurulan ya da devralınan şirketlerin hesaplarının da benzer şekilde kullanıldığı anlaşılmıştır.
- Yine bahis paralarının toplandığı hesapların sahibi bu 3. kişilerin birçok farklı banka nezdinde yasadışı bahis faaliyetinde kullanılmak üzere hesap açtırdıkları ya da daha önceden açılmış olan farklı bankalar nezdindeki hesaplarını da yine aynı amaçla kullandıkları tespit edilmiştir. Bu sayede suçtan elde edilen gelir mümkün olduğunca geniş kitlelere yayılarak kaynağından uzaklaşması sağlanmış şekilde esas sahiplerine ulaşmakta aynı zamanda bankacılık işlem masrafları maliyeti de minimize edilmeye çalışılmaktadır.
Sistem nasıl işliyor?
** Sanal ortamda yasadışı bahis oynamak isteyen bir kişi, internet yoluyla erişim sağladığı yasadışı bahis web sitesine öncelikle üye olmaktadır.** Üyelik işlemi sonrasında web sitesinde gösterilen iletişim kanalıyla canlı destek almakta veya web sayfasında yer alan para yatır seçeneğine tıklamaktadır. Her iki durumda da kendisine para transferi, cebe havale, kredi kartı, ön ödemeli kart, elektronik para yöntemlerinden hangisi ile para yatıracağına ilişkin seçenekler gelmektedir.** Kişi bu seçeneklerden dilediğini kullanabilmektedir. Ama bu seçeneklere ulaşabilmek için olmazsa olmaz ön koşul web sitesine üye olmaktır. Para transferi seçeneği tercih edildiğinde şahıs bahis oynamakta kullanacağı parayı ‘sadece bu web sitesine üye olanlara gösterilen banka hesaplarına (bu hesaplar yukarıda özellikleri anlatılan 3. kişilerin hesapları oluyor)’ transfer etmektedir.Asıl amaç, bahis görüntüsünden kurtulmak
** 3. kişilerin hesaplarına gönderilen bu transferlerin yasadışı bahisle ilgisi kurulamaması için; sanal ortamda yasadışı bahis oynatan organizatörler, web sayfalarına uyarı yazısı koymakta ve bu yazılar ile bahis oynayanları söz konusu hesaplara bahis oynamak için para transfer ederken ‘bahis, bet vb.’ bahsi çağrıştıran ifadeleri kesinlikle kullanmamaları hususunda uyarmaktadırlar.** Ancak bu uyarılara rağmen bahis oynayanlar bazen gönderdikleri paraları güvene almak amacıyla, yasadışı bahis parasının toplanmasında kullanılan 3. kişilerin hesaplarına para transfer ederken işlem açıklamasına, yaptıkları işlemin bahisle ilgili olduğuna dair açıklamalar da yazabilmektedirler.** İllegal bahis faaliyetinde bahse para yatırılmasında aracılık için kullanılan bu hesaplara genellikle birçok farklı şehirdeki birçok farklı kişi tarafından, ATM’den para yatırma, internet bankacılığı, mobil bankacılık gibi yüz yüze olmayan yöntemler ile para transferi gelmektedir.Farklı kentlerdeki farklı kişiler
** Benzer şekilde bu hesaplardan da illegal bahis faaliyeti sonucu para kazanan birçok farklı şehirdeki birçok farklı kişinin hesabına para transferi yapılmaktadır.** İllegal bahis faaliyetinde para transferi için oynayıcılar tarafından elektronik para alınarak elektronik para transferi de yapılabilmekte kimi zaman ise, ödeme kuruluşu hesapları bahse aracılıkta kullanılabilmektedir.** İllegal bahis faaliyetinde aracılık yapan, bu 3. kişilerin hesaplarında biriken tutarlar bazen üst hesaplara aktarılmakla beraber genellikle nakit olarak çekilmektedir.* Ülkemizde yasadışı bahis faaliyetleri kapsamındaki eylemler suç olup; MASAK nezdinde yapılan çalışmalardan edinilen tecrübeye göre, sanal ortamda işlenen yasadışı bahis suçu bir organizasyon ile örgütlü bir şekilde işlenebilmektedir.* Zira para toplanması için kullanılan hesapların sahipleri ile bu hesapları yasadışı faaliyetleri için paravan olarak kullanan asıl organizatörler ve bunlar arasındaki irtibatı sağlayanlar hep farklı farklı kişilerdir.Mücadelenin yasal boyutu
* 29 Nisan 1959 tarihli ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile yasadışı bahis faaliyetleri kapsamındaki eylemler, 26 Eylül 2004 tarih ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 228. maddesi ile ‘kumar oynanması için yer ve imkân temini’ suç haline getirilmiş ve cezalandırılmıştır.* Yasadışı bahis ve kumarla mücadelede en önemli unsur, yasadışı bahis ve kumarda dolaşan paranın suç faillerinin eline geçmesinin önlenmesinden geçmektedir. Nitekim kanun koyucu 7258 sayılı kanun ile yasadışı bahis kapsamındaki değerlerin müsaderesini öngörmüştür.* 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’a, 14 Nisan 2016 tarihli ve 6704 sayılı kanunla eklenen madde ile; kanunda belirtilen koşullarda bir banka hesabındaki işlemlerin 7 iş günü süreyle askıya alabilme/erteleme yetkisi Maliye Bakanı’na verilmiş olup; söz konusu yetki illegal bahis suçu ile ilgili olduğu değerlendirilen hesaplar açısından da uygulanabilmektedir.Zaman geçirmeden paraya el konulması şart
* Yasadışı bahiste kullanılan paranın hukuken müsadere edilmesi gerektiğinden, zaman kaybedilmeden öncelikle paraya el konulması gerekmektedir.* Zira yasadışı bahis faaliyetinde kullanılan paravan bir hesaptaki paraya el konulamadığı takdirde -hesaptan çekilmesi, transfer edilmesi vb. işlemlere konu edilebileceğinden- açılacak bir soruşturmanın devamındaki süreçte, söz konusu hesaptaki para yasadışı bahisle ilgili olduğundan müsadere edilmek istenilse bile artık hesapta herhangi bir değer olmayacağından müsaderesi fiilen mümkün olmayacaktır.* Bu durum illegal bahisle mücadelenin etkinliğini azaltacak ve bu suçlar işlenmeye devam edilecektir.”Gri liste riski
Yazının girişinde de aktardığım üzere, yasadışı bahis ve kumar organizasyonlarda sadece İstanbul’daki yıllık kara paranın hacmi 400 milyar lira. Tablo bir de ülke genelinde düşünülürse, ortaya çıkacak rakam neredeyse yıllık bütçe açığının en az üçte birine yakın.Madalyonun diğer yüzünde ise, FATF’ın “gri liste” tehdidi var. Son bir yılda özellikle finansla bağlantılı suçlara yönelik mücadele sonucunda Türkiye, gri listeden çıkmayı başardı.Bu başarının, terse dönme durumu olmayacak anlamına gelmiyor elbette.Kara para miktarının yükselmesi halinde Türkiye, bir kez daha gri listeye girme riskiyle karşı karşıya kalacak maalesef.
